Güneş Tutulması, Saros Döngüleri

Güneş Tutulması, Saros Döngüleri
Sümerler gök cisimlerini yakından inceleyen ilk medeniyettir, ancak onların buluşlarıyla ilgili bilgilerin çoğu Babilliler’in yazılı belgelerinden elde edilmiştir. Babillilerin gök cisimlerinin hareketlerini izleyip kil tabletlere yazdığı astronomi alanındaki “Enuma Anu Enlil” adlı tablet serisi Ay ve Güneş’in hareketlerini, hava durumunu, gezegen ve yıldızlar arasındaki ilişkileri Ay ve Güneş tutulmasının nerelerde gözleneceği anlatan bilgiler içermektedir.

M.Ö. 747 yıllarında Babilliler tutulmaların ne zamanlarda gerçekleşeceklerini belirleyebiliyorlardı. Thales, astronomi alanında yaptığı çalışmaları ile Babil ve Mısır’ın kadim bilgilerinden faydalanarak M.Ö. 28 Mayıs 585 tarihinde güneşin tam tutulacağı günü hesaplamıştır. Bu hesap İyonyalılar ve Lidyalılar arasında gerçekleşen savaşın sona ermesini sağlamıştır. Savaş esnasında yaşanan Güneş Tutulması ile gündüz vakti kararan havanın Tanrısal bir işaret olduğunu düşünen taraflar savaşmaya son vermiş barış (anlaşma) yoluna gitmişlerdir.
Thales, İyonya doğmuş, Babil ve Mısır’da eğitimler almış. Astronomi, matematik, fizik ve felsefe alanında yaptığı çalışmalar ile kuramlar geliştirmiş bir bilgin ve filozoftur. Thales, birçok kişi tarafından felsefe ve bilimin kurucusu olarak düşünülmektedir. MÖ 7. ve 6. yüzyıllara damgasını vurmuş yedi yunan filozofunun ilkidir.
Thales tarihe, ortak bir görüşe göre, M.Ö. 28 Mayıs 585 tarihindeki Güneş Tutulmasını ilk öngören kişi olarak geçmiştir.
Ay Güneş’ten yaklaşık 400 kere daha küçük fakat bize Güneş’ten 400 kere daha yakın olduğu için gökyüzünde ikisi de aynı büyüklükte gözükürler. Güneş Tutulması, Ay’ın Güneş ile Dünya arasına girmesi ve bazı özel koşulların sağlanması neticesinde meydana gelir. Tutulmanın olabilmesi için, Ay’ın Yeniay safhasında olması ve Dünya etrafındaki yörüngesinin düzlemi ile Dünya’nın Güneş etrafındaki yörünge düzleminin arakesit noktaları doğrultusunun Güneş’in merkezinden geçmesi gerekir. Diğer bir deyişle Güneş, Ay ve Dünya aynı doğrultuda olmalıdır. Ay’ın yörünge düzlemi Dünya’nınkiyle çakışık olsaydı, bir yılda 12 kez Güneş tutulması meydana gelebilirdi. Fakat Ay’ın yörünge düzlemi ile Dünya’nınki arasında yaklaşık 5° 9′ lık bir açı vardır. Bu açı nedeniyle Dünya, Ay ve Güneş, Ay’ın Dünya etrafındaki her dolanımında tam olarak aynı doğrultuda bulunmazlar. Böylece her ay bir Güneş tutulması oluşmaz. Bir yılda en az iki, en çok beş Güneş tutulması meydana gelebilir.
Tutulma zamanlarını bilebilen Babilliler tutulmaların bir seri halinde meydana geldiğini saptamışlardı. Bu serilere daha sonra M.S 10. Y.Y Yunanlı Suidas tarafından “kendisini tekrarlayan” anlamına gelen Saros döngüleri adı verildi.
Saros Döngüsü adı verilen her bir tutulma serisinin bağlı olduğu bir periyot vardır. Her seri kuzey veya güney kutbunda önce ince parçalı bir tutulma ile başlar Ay Düğümleri aksına gitikçe yaklaşmaya başlayarak öncesinde parçalı tutulma ve sonrasında tam tutulma ile Ay Düğümleri denilen aslında gökyüzünde fiziksel olarak varolmayan Ay’ın yörüngesinin ekliptiği kestiği noktalar ile kavuşum haline gelir. Daha sonra Ay Düğümlerinden uzaklaşmaya başlayarak parçalı tutulma ve ince parçalı tutulmaya kadar devam eden seri, başlamış olduğu kutbun karşı kutbunda son bulur. İnce parçalı bir tutulma ile başlayan bir Saros döngüsü serisi 1300 yıl sonra yine ince parçalı bir tutulma ile sona erer.
Her Saros Döngüsü 18 yıl, 11 gün, 8 saat süren bir döngüdür. Bir tutulma, 18 yıl, 11 gün, 8 saat sonra Saros Periyodu ile tekrar eder. Bir natal harita üzerinde baktığımızda her 18 yıl, 11 gün, 8 saat sonra bir aynı tutulma yaklaşık 10 derecelik bir farkla aynı burçta gerçekleşir, haritada bu noktada bulunan varsa gezegen ve ev yerleşiminin, hayatımız üzerinde benzer etki yaratan biçimde ve şekillendirici değişim, dönüşüm enerjilerini taşıyan anlamıyla yorumlanması gerekir.

 
Dilâra Başar Efeoğlu

kaynaklar;  http://www.tug.tubitak.gov.tr/
http://www.onurcoban.com/2011/07/felsefeye-bir-baks-3bolum-doga.html
http://www.biyografi.info/kisi/thales
Dr. İmad Ahmed, Maryland Üniversitesi
Astrolojide Öngörü Yöntemleri / Öner DÖŞER